Ten dość stary model frachtowca jest bez wątpienia najpopularniejszym spośród wszystkich lekkich transportowców tak bardzo lubianych przez przemytników. Jego produkcja rozpoczęła się w CEC 72 lata przed bitwą o Yavin i w ciągu kilku dosłownie miesięcy od wprowadzenia na rynek statek ten okazał się tak wielkim przebojem, że przez dłuższy czas głównym problemem Corellian Engineering Corporation było odpowiednio szybkie tworzenie nowych linii produkcyjnych by sprostać napływającym zewsząd zamówieniom.

Czego można spodziewać się po tym frachtowcu kosmicznym? Głównymi jego atutami są wytrzymałość i uniwersalność. Konstrukcja YT-1300 oparta jest na wytrzymałej "rotundzie" stanowiącej zasadniczą część kadłuba - odpornej na uszkodzenia i stanowiącej solidną bazę dla pozostałych elementów: pylonów tworzących przednie "widły", kokpitu, silników, systemów uzbrojenia czy łączności itd. Znane są przypadki statków, które wydawały się być zdatne już tylko na złom, a jednak udało się je "zrewaloryzować" dzięki wytrzymałości ich konstrukcji; czasem przez stworzenie jednego YT-1300 z części dwóch lub więcej mocno uszkodzonych jednostek.

Projektując ten frachtowiec CEC postawiło na konstrukcję modułową oraz łatwość adaptacji systemów pokładowych. Podział na wymienne sekcje nie dotyczył jednak tylko wyposażenia YT-1300, ale także całej jego konstrukcji wewnętrznej. Poszczególne sekcje wnętrza centralnej rotundy produkowano masowo w różnych kooperujących ze stoczniami fabrykach, a następnie montowano z nich wnętrze pojazdu. Pozwoliło to na łatwe dostosowywanie statku do aktualnych potrzeb rynkowych i już na początku produkcji stworzono dzięki temu dwa różne warianty YT-1300: pasażerski i frachtowy, nazwane odpowiednio YT-1300p oraz YT-1300f.

Podczas prac nad projektem YT-1300 przygotowano też trzy różne konfiguracje umieszczenia kokpitu, oznaczone numerami od 1 do 3, ale nie wchodzące w skład podstawowego oznakowania modelu. Dwuosobowa kabina pilotów może być zainstalowana z prawej strony kadłuba, z lewej, lub też pośrodku - ten ostatni wariant stał się podstawą dla mało znanej wersji rozwojowej tego frachtowca, YT-1930, wykorzystano też to podejście w YT-2000. Ostatecznie największe powodzenie zdobyła wersja z kokpitem z prawej strony, niemal doszczętnie wypierając pozostałe odmiany. Powód takiego wyboru był dość prosty - okazało się, że piloci lekkich frachtowców nadzwyczaj cenią sobie dodatkową widoczność z jednej strony kadłuba zapewnianą przez tę konfigurację, a w kwestii "prawy czy lewy" zadecydowała prawdopodobnie po prostu kolejność tych opcji na liście fabrycznej oraz zwykła moda. W pewnym momencie myślano też nad kokpitem ruchomym, jednak próby z YV-545 sprawiły, że pomysł ten nie został zrealizowany.

YT-1300f, czyli wersja towarowa frachtowca kosmicznego YT-1300, większość przestrzeni wewnątrz kadłuba przeznaczoną ma na ładownie, w których przenieść może do 150 ton towaru. Przestrzeń życiowa załogi ograniczona jest do dwuosobowego kokpitu, niewielkiej toalety oraz... głównej ładowni - położonej w lewej przedniej ćwiartce kadłuba i przeznaczonej zarówno do przewożenia frachtu, jak i do spędzania wolnego czasu podczas podróży na autopilocie. Pomieszczenie to zawiera dwie wnęki z kojami dla załogi, wyposażone w zasłonki dla zapewnienia minimum prywatności, niewielką toaletę oraz szereg klap w podłodze, dających dostęp do kluczowych układów statku.

Główna ładownia łączy się z komorą przyjmowania frachtu - pomieszczeniem umieszczonym w osi statku dokładnie pomiędzy przednimi pylonami i wyposażonym z przodu we wrota ładunkowe. Dzięki wysięgnikom wysuwanym z pylonów statku, palety lub kontenery z towarem podejmowane są z podnośnika lub pomostu ładunkowego i wędrują wzdłuż przestrzeni między tymi dwiema charakterystycznymi wypustkami aż dotrą do wspomnianej komory, skąd mogą być rozprowadzane do wybranych ładowni. Towar można też zaokrętować przy pomocy dwóch bocznych ramp ładunkowych opuszczanych spod pierścieni cumowniczych frachtowca. Rampy te umieszczono w podłodze korytarzy wiodących od bocznych pierścieni cumowniczych aż do głównego wewnętrznego tunelu obwodowego, które to korytarze pełnią równocześnie rolę olbrzymich śluz - hermetyczne wrota oddzielają je nie tylko od przestrzeni kosmicznej, ale i od wspomnianego głównego korytarza. W innych wariantach frachtowca korytarze te oraz rampy są nieco krótsze i ciaśniejsze, gdyż miejsce pierścieni cumowniczych zajęły kapsuły ratunkowe. W YT-1300f nie zainstalowano ich tutaj, gdyż zajmowały zbyt dużo miejsca i utrudniały przyjmowanie towaru.

Jeszcze jednym sposobem na załadunek towaru jest duża winda połaciowa opuszczająca się pionowo w dół z tylnej ładowni. W zasadzie nie jest to ładownia, a pomieszczenie przeładunkowo-inżynieryjne, połączone z dwiema ładowniami bocznymi, a równocześnie zapewniające dostęp do komputerów sterujących działaniem silników jonowych statku i pozwalające na ich - zarówno komputerów, jak i silników - naprawę. W podłodze umieszczono tu też włazy do pięciu jednoosobowych kapsuł ratunkowych.

Wariant pasażerski, czyli YT-1300p, przestrzeń ładunkową ograniczoną ma do 50 ton w dziobowej prawoburtowej ładowni i pomieszczeniu załadunkowym, dysponuje jednak względnie komfortowym miejscem dla 9 pasażerów w trzech trzyosobowych kajutach. Każda kajuta posiada trzy pełnowymiarowe koje oraz miniaturową toaletę.

Boczne rampy skrócono i wyposażono w stopnie, a przy burtach na końcach mieszczących je korytarzy zainstalowano po jednej 6-osobowej kapsule ratunkowej. Zamiast głównej ładowni przygotowano tu pomieszczenie rekreacyjne z wygodnymi fotelami, stołem do gier itp., a koje dla załogi przeniesiono do rufowego pomieszczenia technicznego. Na rufie można również trzymać dodatkowy towar dostarczony na pokład windą ładunkową, a w miarę potrzeby da się też przeznaczyć część tej przestrzeni na garaż dla śmigu, skutera repulsorowego czy nawet niewielkiego śmigacza.

Statek w każdej z wersji posiada w standardzie dwa "pokłady obserwacyjne", będące w istocie jednoosobowymi kapsułami umieszczonymi w punkcie centralnym kadłuba na jego grzbiecie i pod brzuchem, połączonymi tunelem wyposażonym w przejścia zero-G. Oficjalnie mają one pomóc przy manewrowaniu w ciasnych przestrzeniach: zajmujący je członek załogi ma lepszą widoczność i może udzielać wskazówek pilotowi. Górny "pokład obserwacyjny" to jednak także (a wręcz przede wszystkim) stanowisko strzeleckie działka laserowego, które dostarczane jest w standardzie. Na specjalne zamówienie może być ono przeniesione pod brzuch maszyny - wtedy góra pozostanie ściśle obserwacyjna, chyba, że właściciel dokona później zmian i dozbroi ją we własnym zakresie.

Rdzeń rotundy zawiera też pomieszczenie kontrolne hipernapędu, w którego podłodze mieści się właz dający dostęp do głównego systemu zasilania, jak również wnękę z terminalem kontrolującym przepływ energii w generatorze. Oba te pomieszczenia można zamknąć przed niepowołanymi osobami (czyt. pasażerami), jednak we frachtowcach przewożących towar z reguły włazy są wymontowane, aby dostęp do aparatury był szybszy i wygodniejszy.

Ponieważ badania rynku wykazywały, że klienci szukają czegoś pośredniego między wariantem p oraz f - statku, który będzie mógł przewozić sporo ładunku, ale też zapewni nieco przestrzeni pasażerom, z czasem rozpoczęto produkcję wersji uśrednionej: YT-1300fp. Statek w tym wariancie dysponuje miejscem dla 100 ton ładunku oraz dla 6 pasażerów. Towar umieszcza się głównie w ładowniach rufowych, zajmujących całą tylną połowę statku, z wydzieloną przestrzenią techniczną na warsztat oraz do serwisowania silników. Przednia część kadłuba przeznaczona jest dla załogi i pasażerów: na prawej burcie umieszczono dwie kajuty z potrójnymi piętrowymi kojami, toaletę i aneks kuchenny, a na lewej - pokój rekreacyjny. YT-1300 pf posiada boczne kapsuły ratunkowe oraz tylko jedną boczną rampę - z tej strony, z której zainstalowany jest kokpit. Na pokład frachtowca można się też dostać przez jeden z trzech mniejszych włazów - umieszczonych u góry, z dołu oraz z boku kadłuba. Przednich wrót ładunkowych w YT-1300pf oczywiście nie ma, nie miałyby bowiem dokąd prowadzić.

Z produkowania wyspecjalizowanych wariantów flagowego lekkiego frachtowca CEC z czasem w ogóle zrezygnowano. Model fp oznaczono po prostu YT-1300, a poprzednie wycofano. Podobnie jak wyszło to z różnymi wariantami kokpitu, po jakichś czterech czy pięciu dekadach od rozpoczęcia produkcji tej jednostki mało kto poza specjalistami i hobbystami był w ogóle świadom istnienia jakichkolwiek pierwotnych konfiguracji i ich oznaczeń.

YT-1300 jest słynny z tego, że łatwo jest wprowadzać w nim własne modyfikacje oraz przeprowadzać naprawy. Polityka CEC zakłada utrzymywanie standardów produkcyjnych, dzięki czemu do YT pasuje większość części z jego poprzedników, w tym YT-1210, a fakt obecności na rynku tysięcy tego typu jednostek sprawia, że nie jest większym problemem znalezienie części zapasowych na wymianę po ich zużyciu lub zniszczeniu przez agresywnego konkurenta. Prowadzi to nierzadko do daleko idących zmian w wewnętrznej konstrukcji statku, w tym zmiany miejsca instalacji nawet tak kluczowych elementów jak na przykład hipernapęd. Statek ceniony jest też za to, że ma niewielkie wymagania co do załogi. W normalnych warunkach pilotować go może jedna osoba, choć drugi członek załogi bywa bardzo przydatny kiedy przyjdzie do konieczności wykonania jakichś napraw, ładowania frachtu czy też ostrzeliwania się przed nieprzyjacielem.

Prawie wszyscy użytkownicy transportowców koreliańskich wprowadzili w nich jakieś mniejsze lub większe modyfikacje, tak, że praktycznie niemożliwością jest znalezienie dwóch identycznych jednostek tego typu. Niemal na porządku dziennym jest wzbogacanie tego frachtowca o osłony, gdyż model seryjny ich nie posiada. Piloci kosmiczni utrzymują też dość zgodnie, że fabryczny YT-1300 prowadzi się jak bantha w delirium i jest równie co ona szybki, stąd często spotkać można frachtowiec z dodanymi dyszami manewrowymi i podrasowanymi silnikami. Dość często spotyka się również drugą wieżyczkę z działkami, a także dodatkowe kontenery ładunkowe zamocowane jak "plecak" na grzbiecie statku, czy też ukryte schowki na kontrabandę. Często modyfikowane są też boczne "rękawy" w większości wersji mieszczące kapsuły ratunkowe: przepisy wymagają, aby środki ewakuacyjne były zawsze w stanie gotowości na wypadek katastrofy czy przegrania "agresywnych negocjacji", jednak w praktyce właścicielom nie zawsze chce się wydawać dodatkowe fundusze na kapsułę w ogóle, lub też czynią z nich dodatkowy schowek na graty czy też trunki. Dla wielu posiadaczy frachtowiec tego typu stał się bowiem nie tylko narzędziem pracy, ale też i domem.

Poza przemytnikami i niezależnymi przedsiębiorcami, YT-1300 używają też bardziej legalni przewoźnicy, nierzadko operujący większymi flotami takich statków, a także notorycznie potrzebujący jakichkolwiek statków kosmicznych Sojusz Rebeliantów. Zdarzają się także armatorzy (najczęściej wywodzący się z jednej z wyżej wymienionych grup), którzy zamiast samemu latać, postanowili założyć niewielką kompanię przewozową, wynajmować innych pilotów i rozbudowywać swoją flotę. Jeżeli nie narzucają się oni zbytnio większym firmom oraz grupom przestępczym, to często potrafią przetrwać na rynku przez pewien czas i zdarza się nawet czasem, że tego typu przedsięwzięcia w ogóle nie kończą się bankructwem. W pierwszych dekadach istnienia YT-1300 w ogóle wiele korporacji stworzyło własne floty transportowe z nich złożone, jednak z czasem w większości przypadków bardziej ekonomiczne okazało się wykorzystanie większych, nowszych, wyspecjalizowanych jednostek w rodzaju Action IV. Tak więc YT-1300 stał się powszechnie kojarzony raczej z małym biznesem niż dużymi korporacjami.

Sukces rynkowy YT-1300 maszyny sprawił, że powstała całkiem spora ilość wersji rozwojowych, wśród których najpopularniejsze to YT-1930, YT-2000 oraz YT-2400 (nie wspominając o dość nieudanym, ale również posiadającym zwolenników YT-1760. Praktycznie każda odmiana YT posiada jednak własny krąg miłośników, fanklub czy inną organizację zajadłych apologetów lub kolekcjonerów, a CEC przez długie lata nie było w stanie stworzyć jednostki cieszącej się takim powodzeniem jak seria YT - przynajmniej aż do momentu zbudowania VCX-350.

Nie możemy też zapomnieć o tym, że najsłynniejszy frachtowiec Galaktyki - Millenium Falcon Hana Solo - to właśnie mocno zmodyfikowany YT-1300. Zaczął on swoją karierę jako YT-1300f, jednak po poważnej kraksie w roku upadku Starej Republiki został przebudowany z użyciem elementów rozbitego YT-1300p, co stworzyło z niego jedyną w swoim rodzaju hybrydę. Sokół był poza tym wielokrotnie mniej lub bardziej modyfikowany, w wyniku czego dorobił się drugiej wieżyczki, wyrzutni rakiet, czterech miejsc w kokpicie, najszybszego w znanej galaktyce hipernapędu, a także całego szeregu innych jeszcze usprawnień.

Z nieco bardziej standardowych, choć też mocno podrasowanych YT-1300 korzystała natomiast rodzina Azzameenów - ich Selu i Sabra wyposażone były między innymi w osłony godne promu eskortowego oraz w wyrzutnie rakiet. Drugi z tych statków odegrał o tyle znaczącą rolę w historii, że wykorzystano go podczas przejęcia promu Tydirium, który z kolei posłużył pod Endorem do unieszkodliwienia pola ochronnego drugiej Gwiazdy Śmierci.